Το καρτούτσο είναι σκεύος για υγρά. Χρησιμοποιείται συνήθως η φράση για το κρασί "... φέρε ένα καρτούτσο".
Το καρτούτσο ξεκίνησε να αναφέρεται με τη μετατροπή των οκάδων σε κιλά. Τα σκεύος το οποίο χρησιμοποιούνταν την εποχή της οκάς δεν είχε γείσο.
Με τη μετατροπή στο καρτούτσο (250 γραμμάρια) προστίθεται και το "γείσο" στην άκρη, που διευκολύνει στο γέμισμα των ποτηριών και ξεχωρίζουν εύκολα τα νέα από τα παλαιά σκεύη.
Η ετυμολογία του καρτούτσου (σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη) είναι από το quartuccio ή από το quarto (τέταρτο). Κατ' άλλους προέρχεται από το cartuccia (γαλλικά cartouche), το φυσίγγιο πυροβόλου όπλου, το σώμα του στυλογράφου, ο κάλυκας σφαίρας ή μικρής οβίδας και γενικότερα μικρό σκεύος που προσομοιάζει με αυτά.
καρτούτσο < βενετική quartuzzo, υποκοριστικό του quarto < λατινική quartus < ινδοευρωπαϊκή (ρίζα) *kʷeturto- < *kʷetwóres (τέσσερα) καρτούτσο ουδέτερο
Συναντάται ως:
Παλιό μέτρο χωρητικότητας υγρών περίπου 460 ml
Μεταλλικό κανάτι κρασιού περιεκτικότητας ενός τετάρτου του λίτρου
Ποσότητα κρασιού ενός τετάρτου του λίτρου (ή του κιλού)
