Ουσιαστικά
Ορθογραφία
-
σε -ητής {(οξύτονα) συνήθως από ρήματα σε -ώ} γράφονται με -η-, π.χ. μετρητής. Εξαιρούνται τα: ιδρυτής, μηνυτής, κριτής, αναλυτής, ενισχυτής, επενδυτής (και τα σύνθετά τους).
-
σε -ιστής {(οξύτονα) συνήθως από ρήματα σε -ίζω} γράφονται με -ι-, π.χ. ακοντιστής, λογιστής, θεριστής κ.λπ. Εξαιρούνται τα : δανειστής, ληστής, εμπρηστής, αθροιστής.
-
σε -ήτης (παροξύτονα) γράφονται με -η-, π.χ. μαγνήτης, πλανήτης, κυβερνήτης, ιδιοκτήτης. Εξαιρούνται τα: δύτης, θύτης, λωποδύτης, τρωγλοδύτης, καταλύτης, αποσπερίτης, γρανίτης, ερημίτης, φεγγίτης, πολίτης, μεσίτης και ορισμένα ακόμα.
-
σε -ώτης (παροξύτονα) γράφονται με -ω-, π.χ. θιασώτης, δεσμώτης, πατριώτης, Ανδριώτης, Ρουμελιώτης (εθνικά) κ.λπ. Εξαιρούνται τα: αγρότης, δημότης, δότης, εξωμότης, δεσπότης, τοξότης, ιππότης, συνωμότης, πότης.
-
σε -ωτής (οξύτονα) γράφονται με -ω-, π.χ. πληρωτής, ζηλωτής, σταυρωτής κ.λπ.
-
σε -ισμός γράφονται με -ι-, π.χ. ρατσισμός, χωρισμός, παρορμητισμός κ.λπ. Εξαιρούνται τα: σεισμός, δανεισμός, κατακλυσμός, εγκλεισμός, αποκλεισμός, εμπρησμός, πληθυσμός, κνησμός.
-
σε -ωμός (από ρήματα σε -ώνω) γράφονται με -ω-, π.χ. σκοτωμός, λυτρωμός, τελειωμός κ.λπ. Εξαιρείται το: ερχομός.
-
σε -ιέρης γράφονται με -ι-, π.χ. γονδολιέρης, τιμονίερης, καροτσιέρης κ.λπ.
-
σε -ίσκος ( υποκοριστικά) γράφονται με -ι-, π.χ. λοφίσκος, πυργίσκος κ.λπ.
-
σε -ήρας γράφονται με -η-, π.χ. αναπτήρας, κινητήρας, αναβατήρας κ.λπ.
-
σε -εμός γράφονται με -ε-, π.χ. μισεμός, πηγεμός, παιδεμός κ.λπ.
-
σε -ιος (βαπτιστικά ονόματα) γράφονται με -ι-, π.χ. Γεώργιος, Μάριος κ.λπ. Εξαιρείται το : Βασίλειος.
-
σε -ονας (προπαροξύτονα) γράφονται με -ο-, π.χ. άξονας, γείτονας κ.λπ. Εξαιρούνται τα: καύσωνας, είρωνας, μεσαίωνας, θερμοσίφωνας, άμβωνας και ορισμένα ακόμα.
-
σε -ορας (προπαροξύτονα και κύρια ονόματα) γράφονται με -ο-, π.χ. εκλέκτορας, πράκτορας, Έκτορας κ.λπ.
-
σε -ώνας (παροξύτονα κοινά, περιεκτικά και τοπωνύμια) γράφονται με -ω-, π.χ. αγώνας, ελαιώνας, στρατώνας, Μαραθώνας, Ποσειδώνας κ.λπ. Εξαιρούνται τα: αλαζόνας, κηδεμόνας, ηγεμόνας, κανόνας, συνδαιτημόνας, Μακεδόνας και ορισμένα ακόμα.
-
σε -ωρός (ουσιατικοποιημένα επίθετα) γράφονται με -ω-, π.χ. θυρωρός, τιμωρός κ.λπ.
-
σε -αία γράφονται με -αι-, π.χ. αυλαία, κεραία, σημαία, Κριμαία κ.λπ. Εξαιρούντα τα: θέα, ιδέα, νέα, παρέα και τα κύρια (ονόματα και τοπωνύμια) Ιτέα, Κορέα, Ζέα, Κέα, Νεμέα, Ρέα, Τεγέα.
-
σε -αινα γράφονται με -αι-, π.χ. δράκαινα, λύκαινα, Γιώργαινα.
-
σε -ένα γράφονται με -ε-, π.χ. αρένα, παρθένα, χτένα κ.λπ.
-
σε -ιά γράφονται με -ι-, π.χ. δροσιά, βελονία κ.λπ. Εξαιρούνται όσα προέρχονται από ρήματα σε -εύω, π.χ. δουλεύω-δουλειά, γιατρεύω-γιατρειά.
-
σε -ία (παροξύτονα) γράφονται με -ι-, π.χ. αμνηστία, ηγεμονία, Αρκαδία, Ωκεανία κ.λπ. Εξαιρούνται όσα παράγονται από ρήματα σε -εύω π.χ. βασιλεύω-βασιλεία, ερμηνεύω-ερμηνεία, από επίθετα σε -ύς π.χ. πλατύς-πλατεία και μερικά άλλα (θεία,λεία, μνεία, Τροία).
-
σε -ια γράφονται με -ι-, π.χ. ζήλια, γύμνια κ.λπ. Εξαιρούνται όσα προέρχονται από σιγμόληκτα επίθετα σε -ης, όσα είναι σύνθετα με β' συνθετικό τα νους, πλούς, και ρους και μερικά ακόμα ( αλήθεια, ευλάβεια, διχόνοια, ομόνοια, διάρροια, ιέρεια, άδεια, βοήθεια κ.λπ.)
-
σε -ίδα και -ιδα γράφονται με -ι-, π.χ. εφημερίδα, επικεφαλίδα, ουλίτιδα κ.λπ. Εξαιρούνται τα: καρύδα, χλαμύδα, σημύδα.
-
σε -ιέρα γράφονται με -ι-, π.χ. σκακιέρα, ταμπακιέρα, αλατιέρα κ.λπ.
-
σε -ίλα γράφονται με -ι-, π.χ. ανατριχίλα, ξεφτίλα, ψαρίλα κ.λπ.
-
σε -ισσα (πρόπαροξύτονα) γράφονται με -ι- και δύο -σσ-, π.χ. βασίλισσα, γειτόνισσα, Σαμιώτισσα κ.λπ. Εξαιρούνται τα: Λάρισα και σάρισα.
-
σε -ίτσα (υποκοριστικά) γράφονται με -ι-, π.χ. κοιλίτσα, σκουπίτσα, μπλουζίτσα κ.λπ. Εξαιρείται το: θείτσα.
-
σε -όνα(παροξύτονα) γράφονται με -ο-, π.χ. εικόνα, αμαζόνα, σταγόνα κ.λπ. Εξαιρούνται τα: κρυψώνα, λεγεώνα, χελώνα, Αυλώνα, Βαβυλώνα, Σικυώνα, Βραυρώνα, Καλυδώνα και μερικά άλλα.
-
σε -οσύνη γράφονται με -ο- και -υ- π.χ. καλοσύνη, δικαιοσύνη κ.λπ.
-
σε -ότητα γράφονται με -ο- και -η-, π.χ. θερμότητα, ιδιότητα, ανθρωπότητα κ.λπ.
-
σε -ύτητα (προέρχονται από επίθετα σε -ύς) γράφονται με -υ- και -η-, π.χ. βαρύτητα, ταχύτητα κ.λπ.
-
σε -υση {(πρόπαροξύτοντα) προέρχονται από ρήματα σε -ύνω και -ύω} γράφονται με -υ-, π.χ. μόλυνση, άμβλυνση, επιβράδυνση, δύση.
-
σε -ιση {(προπαροξύτονα) που προέρχονται από ρήματα σε -ίζω} γράφονται με -ι- π.χ. διαφήμιση, διαχείριση κ.λπ. Αλλά Προσοχή! Επιχειρώ--> Επιχείρηση, Συντηρώ-->Συντήρηση, Αθροίζω-->Άθροιση κ.λπ.
-
σε -ωνία και -ωνιά γράφονται με -ω- και -ι-, π.χ. αγωνία, παγωνιά, γωνία κ.λπ. Εξαιρούνται τα: Μακεδονία, πετονιά και μερικά άλλα.
Η ορθή γραφή (ορθογραφία), το να γράφεις δηλαδή σωστά τη γλώσσα σου, είναι επιθυμία και υποχρέωση αλλά και προστασία από διάφορα μειωτικά σχόλια που προκαλού τα ορθογραφικά λάθη στο γραπτό μας.
Η ελληνική γλώσσα διατηρεί την ιστορική ορθογραφία: οι λέξεις γράφονται δηλαδή όχι σύμφωνα με το πώς προφέρονται σήμερα, αλλά σύμφωνα με το πώς προφέρονταν σε παλαιότερες περιόδους.
Αρσενικά
Θηλυκά
Ουδέτερα
-
σε -